Voor de nieuwste trends moet je op TikTok zijn, ook voor de nieuwste taaltrends. Daarover praten we in deze aflevering met Ludmilla Coornsta. Ze is zillennial, chronisch online en redacteur bij het tijdschrift Onze Taal, waarin ze sinds kort ook een rubriek schrijft over de taaltrends op sociale media. Een gesprek tussen een babyboomer, een zillennial en een millennial over generaties, memes, loeven, mandjes doen, gen Z'ers die marketingscripts schrijven en bovenal: breinrot.

Meer breinrot:
Hoe zat het ook alweer met die generaties?
Know Your Meme
Gen Z'er schrijft marketingscript voor AH Gorredijk (TikTok)
No cap in Urban Dictionary
Loev je het wel, loev je het niet of loev je het wel/niet? (Soortkill in NRC)
Omroep Maxim: Meneer Mandje
Very demure, very mindful (TikTok)
Gen Z'er schrijft marketingscript voor de bibliotheek (TikTok)
Millennial pause (TikTok)

Veel gen Z-woorden vind je ook in het Woordenboek van Nieuwe Woorden.

Over taal gesproken is een samenwerking van het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) en het Genootschap Onze Taal. Presentatie: Laura van Eerten en Raymond Noë. Concept & productie: Laura van Eerten. Muziek: Michel van der Zanden. Logo: Matthijs Sluiter (Studio Het Mes). Contact: overtaalgesproken@gmail.com

Nelleke Noordervliet is schrijver en publiceert sinds 1987 historische romans, essays, verhalen en columns. Daarnaast is ze ook de 'Beschermvrouwe van het Gezelschap van de Geadopteerde Vergeetwoorden'. We spraken met haar over vergeetwoorden, maar ook over ontbreekwoorden (voor dingen waar nog geen woord voor is) — een geanimeerd gesprek over oude en nieuwe taal.

Overigens: het woord diens wordt in de podcast een 'vergeten woord' genoemd, maar dat is het enkel in de betekenis 'van hem' in opsommingen als 'de man zijn zoon en diens dochter'. In de betekenis 'van die per­soon', dus als gen­der­neu­traal al­ter­na­tief voor genderspecifieke vor­men als ‘ zijn’ en ‘haar’, is het gebruik van diens juist in opkomst.

Meer lezen:

• Vergeetwoordenlijst van De Taalstaat
• Woordenlijst van vergeetwoorden tijdschrift Raster
• Ontbreekwoordenlijst van Radio 1 België
• De rubriek Terug in de taal op ivdnt.org
• Simon Carmiggelts cursiefje over een 'dageraadsel'.
• Column Nelleke Noordervliet in Onze Taal

Over taal gesproken is een samenwerking van het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) en het Genootschap Onze Taal. Presentatie: Laura van Eerten en Raymond Noë. Concept & productie: Laura van Eerten. Muziek: Michel van der Zanden. Logo: Matthijs Sluiter (Studio Het Mes). Contact: overtaalgesproken@gmail.com

Het Papiaments is de moedertaal van de meeste inwoners van Aruba, Bonaire en Curaçao. Maar wat weten we verder eigenlijk van de taal? Hoe is deze creooltaal ontstaan? Hoe is de verhouding met het Nederlands, dat ook een officiële taal is op de drie eilanden? En hoe zit het met die talen in het onderwijs? In deze aflevering gaan we in gesprek met taalkundige duizendpoot Marta Dijkhoff over het belang van het goed beheersen van je thuistaal, de groeiende belangstelling voor het Papiaments, identiteit, literatuur, de situatie in het onderwijs en de onderlinge samenwerking.

Fragment: Tyziano - Boom Bon Bon

• Nationaal Taalinstituut Curaçao
• Levende Talen Sectie Papiaments
• Erkenning Papiaments op Bonaire
• Mi nigrita papiamentu op muurgedichten.nl
• Aflevering met Anne-Mieke Thieme over meertaligheid

Over taal gesproken is een samenwerking van het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) en het Genootschap Onze Taal. Presentatie: Laura van Eerten en Raymond Noë. Concept & productie: Laura van Eerten. Muziek: Michel van der Zanden. Logo: Matthijs Sluiter (Studio Het Mes). Contact: overtaalgesproken@gmail.com

In deze speciale zomeraflevering praten we met Jaap Parqui, alias Meneer Van Dale, van de gelijknamige podcast. Overdag is Jaap uitgever bij Van Dale, en we spraken hem over zijn werk daar, hoe het is en hoe het was. Maar hij ondervraagt ons ook - over ons werk bij het Instituut voor de Nederlandse Taal en het Genootschap Onze Taal. En verder hebben we het natuurlijk over onze andere gezamenlijke interesse: het podcasten. Een aflevering die anders is dan anders — maar minstens zo leuk!

Meer lezen / luisteren:
Luister de Meneer Van Dale Podcast
Website van Onze Taal
Website van het Instituut voor de Nederlandse Taal
Website van Van Dale

Over taal gesproken is een samenwerking van het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) en het Genootschap Onze Taal. Presentatie: Laura van Eerten en Raymond Noë. Concept & productie: Laura van Eerten. Muziek: Michel van der Zanden. Logo: Matthijs Sluiter (Studio Het Mes). Contact: overtaalgesproken@gmail.com

Geen klank is zo variabel als de r. Je hebt de (rollende) tongpunt-r, de huig-r en de Gooise, of beter gezegd, randstad-r. Maar dan heb je ook nog de typisch Haagse r, en soms valt de r helemaal weg. Hoeveel r-en zijn er eigenlijk?

Koen Sebregts deed onderzoek naar de klank, en in deze aflevering spreken we hem over hoe het kan dat er zoveel r-en zijn, of er ooit maar één r was en of de Gooise r ook echt uit het Gooi komt? Luisterrrrrren maarrrrrrrrr!

Fragmenten
Veilig leren Lezen - Letter R
Anna Nooshin (creaky voice)
Fragmenten uit het HEMA-corpus

Meer lezen
Website van Koen Sebregts
R-variatie in het Nederlands algemeen geaccepteerd (Kennislink-artikel)
NOSop3: Vandaag maakten we een rondje door Nederrrrrland

Over taal gesproken is een samenwerking van het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) en het Genootschap Onze Taal. Presentatie: Laura van Eerten en Raymond Noë. Concept & productie: Laura van Eerten. Muziek: Michel van der Zanden. Logo: Matthijs Sluiter (Studio Het Mes). Contact: overtaalgesproken@gmail.com

Vertalen is een anoniem beroep — maar ook een zeer intensieve bezigheid, en hondsmoeilijk bovendien. Denk bijvoorbeeld maar aan alle taal- en cultuurverschillen waar je een oplossing voor moet zien te vinden. En hoe ga je om met onvertaalbare woorden en woordgrapjes, en hoe breng je de stijl van een auteur zo goed mogelijk over?

We praten met Paula Stevens over de 5 miljoen soorten Noors, over troosteten en over waarom de Nederlandse vertalingen altijd 10% langer zijn. Paula Stevens is literair vertaler Noors-Nederlands en winnaar van de belangrijkste vertaalprijs van het Nederlandse-taalgebied: de Martinus Nijhoff Vertaalprijs.

Een podcast over vertalen en over het Noors, en over vertalen uit het Noors.

Meer lezen/luisteren:
Cultuurfonds Vertaalprijs Martinus Nijhoff 2024
Vertalingen van Paula Stevens op Noordseliteratuur.nl
Leestips van Paula: Roy Jacobsen en Johan Harstad
Meneer Van Dale Podcast: aflevering #17 met vertaler Martin de Haan

Over taal gesproken is een samenwerking van het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) en het Genootschap Onze Taal. Presentatie: Laura van Eerten en Raymond Noë. Concept & productie: Laura van Eerten. Muziek: Michel van der Zanden. Logo: Matthijs Sluiter (Studio Het Mes). Contact: overtaalgesproken@gmail.com

Bij etymologie gaat het vaak over leenwoorden — woorden die we overnemen uit andere talen —, maar een belangrijk deel van onze woordenschat bestaat uit erfwoorden. Dat zijn woorden die er altijd al waren, maar die door de vele eeuwen heen wel aanzienlijk veranderd zijn. En precies die woorden vormen het interessegebied van Yoïn van Spijk. We spraken met hem over hoe woorden veranderen, en over de voorouders van het Nederlands: het proto-Germaans en het proto-Indo-Europees, en ook over hoe we eigenlijk kunnen weten hoe die talen in elkaar zaten. Behalve Yoïn komt ook Nicoline van der Sijs nog even aan het woord, over leenwoorden.

Etymologiebank.nl
Historische Woordenboeken online
Taal aan de wandel - website van Yoïn van Spijk
Twitteraccount van Yoïn van Spijk

Over taal gesproken is een samenwerking van het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) en het Genootschap Onze Taal. Presentatie: Laura van Eerten en Raymond Noë. Concept & productie: Laura van Eerten. Muziek: Michel van der Zanden. Logo: Matthijs Sluiter (Studio Het Mes). Contact: overtaalgesproken@gmail.com

Dialecten dreigen te verdwijnen, maar in Brabant is iets bijzonders aan de hand: daar spreken jongeren een nieuwe vorm van dialect, waarin sommige eigenschappen worden uitvergroot. Taalkundige Kristel Doreleijers doet onderzoek naar taalgebruik en identiteit, en verdiepte zich in het nieuwe, Brabantse hyperdialect. En dan vooral in het lidwoordgebruik, waarmee vooral jongeren zich onderscheiden. Is het dialect, nepdialect of eerder jongerentaal?

De fragmenten die je hoort zijn afkomstig van:

• New Kids: Hedde gij zin om te rennen, of wa en Zwembad
• TikTok Tammo
• Zwarte Loonwerker
• Getske Boys
• Koekwaus van RoekOe Brabant
• EffeSerius, Lekker Brabants praten
• We hebben un clubkse opgericht

Meer interessante links:

• Kristel op Faces of Science
• Artikel over het nieuwe dialect bij het Meertens Instituut
• Kristel bij Omroep Brabant
• Artikel van Kristel op EW Podium
• Artikel op Brabants Erfgoed
• Profielwerkstuk Taalkunde

Over taal gesproken is een samenwerking van het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) en het Genootschap Onze Taal. Presentatie: Laura van Eerten en Raymond Noë. Concept & productie: Laura van Eerten. Muziek: Michel van der Zanden. Logo: Matthijs Sluiter (Studio Het Mes). Contact: overtaalgesproken@gmail.com